Paus Leo de Veertiende: herder en vredesduif?
De Franse socioloog en filosoof Bruno Latour (1947-2022) beweerde in 2002 het volgende: “Is de wereld ‘zijn geloof verloren,’ zoals ze zeggen? Nee, het ’Geloof’ is de wereld verloren.” Alhoewel Latour nog wel naar de mis ging, kon hij dat zijn kinderen niet uitleggen. De taal waarin mensen eeuwenlang hebben gebeden, kon hij ook niet meer gebruiken, want die taal was gebaseerd op een vanzelfsprekend geloof in het bestaan van God. Hij moest nieuwe woorden vinden, alleen al om nog in gesprek te kunnen blijven met degenen die dat heel religieuze gedoe maar belachelijk vinden. En dat is bijna iedereen. Er is immers geen sprake meer van één verloren schaap, de gehele kudde, althans in West Europa, is op drift geraakt. Dus moet de herder de kudde weer opzoeken, en de boerderijen, het dorp, de grazige weiden.
Vertaald naar het nu van 2025: Is de kersverse op donderdag 8 mei jl. tot Paus gekozen Leo de Veertiende, de geboren Amerikaan Robert F. Prevost, zo’n herder? En is hij een mondiale vredesduif met wezenlijke invloed op onder meer vooral Trump en Poetin?
Eerst maar in grote lijnen de levensloop van Robert Francis Prevost schetsen om enige inzicht te krijgen in zijn leven en handelen. Geboren op 14 september 1955 in Chicago in de staat Illinois als zoon van een vader van Frans/Italiaanse afkomst en een moeder van Spaanse afkomst. Twee broers genaamd Louis Martin en John Joseph. Zijn kindertijd, jeugdjaren en adolescentie bracht Robert door bij familie, studeerde eerst aan het kleinseminarie van de Paters Augustijnen en vervolgens aan de Universiteit van Villanova in de staat Pennsylvania. Aldaar behaalde hij een bachelorsgraad in wiskunde in 1977 en studeerde ook filosofie.
Op 1 september van dat jaar trad hij in het noviciaat van de Orde van Sint Augustinus in Saint Louis en legde zijn professie af in 1978. In 1981 legde Prevost zijn plechtige geloften af. Tot priester werd hij gewijd in 1982. Hij kreeg zijn theologische opleiding in Chicago en ging naar Rome om canoniek recht te studeren aan de Pauselijke Universiteit.
Prevost werd uitgezonden naar de Augustijner missie in Peru te Chulucanas (1985-1986). In 1987 promoveerde Robert P. met het proefschrift ’De rol van de lokale prior in de Orde van Sint-Augustinus.’ Hij bleef in Peru, nu te Trujillo en werd daar prior van de communiteit en hield zich ook intensief bezig met basale pastorale zorg.
In 1999 werd hij verkozen tot Provinciaal Prior van de Augustijner Provincie te Chicago en 2 jaar later tot prior-generaal en kreeg zelfs een tweede termijn in 2007. In 2013 keerde hij vanuit Peru terug naar Chicago en zijn augustijner provincie totdat Paus Franciscus hem in november 2014 benoemde tot bisschop van Sufar in Peru. Zijn motto was ”Hoewel wij christenen met velen één zijn, wij in de ene Christus één zijn. Later werd Prevost bisschop van Chiclayo(Peru). Deed in Peru ook ruime ervaring op wat betreft economie, cultuur en onderwijs. In 2023 riep Paus Franciscus hem naar Rome waar hij onder meer benoemd werd tot president van de Pauselijke Commissie voor Latijns-Amerika. Daarmee werd hij tevens aartsbisschop. In januari 2024 werd Prevost tot kardinaal benoemd en kreeg het titeldiaconie van Sint-Monica toegewezen.
Als hoofd van de Dicasteries voor de Bisschoppen nam Prevost deel aan de meest recente reizen van paus Franciscus. Hij kreeg diverse topfuncties toegewezen binnen het Vaticaan en werd door de Paus op 6 februari 2025 bevorderd tot kardinaal-bisschop. Op 9 februari droeg hij de mis op die werd voorgegaan door Paus F. op het Sint-Pieterplein voor het Jubileum van de Strijdkrachten. Op 3 maart van dit jaar ging kardinaal Prevost voor in het rozenkransgebed voor de zieke Paus F. op het Sint Pieterplein. En de weken en dagen daarna werden voor hem zeer snel geschiedenis.
Is Paus Leo de Veertiende in staat namens 1.4 miljard Rooms Katholieke gelovigen een wezenlijke rol te spelen in zijn kerk van nu en in de wereld van heden? Een kerk die groeit met veel jonge mensen in arme werelddelen zoals Latijns Amerika en delen van Afrika en Azië, maar die slinkt in rijke en sterk vergrijzende delen van de wereld zoals Noord-Amerika, Europa en Australië waar zich nog steeds meer gelovigen afkeren van de kerk en zich vaak overgeven aan de geluksgoden consumentisme en genot. Een wereld die steeds meer geleid wordt door eerzuchtige, narcistische, onvoorspelbare, sterk populistische potentaten, die invloed en macht nastreven en daarbij geholpen worden door techgoden met hun sociale media, waarbij land, water, grondstoffen, klimaat en moeder aarde en ook de mens blijkbaar beschouwd worden als vervangbare bronnen.
Machthebbers, die genocide, oorlogen en hongersnoden laten voortbestaan. Die de democratie om zeep willen helpen, het onderwijs en de pers willen onderwerpen aan hun onzalige mens-, maatschappij- en wereldbeelden. En de massa, veelal incapabel en/of verwend, lui en laf, laat het maar gebeuren mede ingeven door angst.
De kerk en de wereld hebben behoefte aan een Paus, die solidariteit en gerechtigheid naast hoop predikt. Die fundamenteel kiest voor de zwakkeren, de onderworpenen der aarde. Die zich krachtig durft uit spreken over duurzaam rentmeesterschap en misstanden, zeker ook in zijn kerk, grondig aanpakt.
Paus Leo de Veertiende lijkt een goede opvolger van voorganger Franciscus: is nog relatief jong en krachtig, nog geen 70, breed opgeleid, diplomatiek, Amerikaan met stevige wortels in Europa en werkervaringen in een arm werelddeel. Zijn directe invloed op het wereldtoneel en de geopolitieke spanningen zal helaas waarschijnlijk beperkt zijn, omdat hij niet aan tafel zit bij welke onderhandelingen dan ook. Maar zijn indirecte invloed kan echter heel groot zijn als hij vooral die massa in beweging kan krijgen om zich te keren tegen de zo volstrekt ongewenste huidige ontwikkelingen op aarde.
Moge Leo de Veertiende een uitstekend herder en een bevlogen vredesduif worden.
S. F. Nar
