Geert Wilders: Sinterklaas of Zwarte Piet?

Column S.F.Nar
vrijdag 1 december 2023

Woensdagavond 22 november rond 21:00 uur werd de droom van menig Nederlander of bewaarheid of het bleek een voorteken van een nachtmerrie te zijn. Donderdagochtend daarop was die droom alleen maar versterkt en de nachtmerrie had angstaanjagende vormen aangenomen. Nederland had vorige week woensdag een democratisch feestje gevierd door vervroegde verkiezingen voor de Tweede kamer van de Staten Generaal. Dit omdat op 8 juli jl. de VVD meende dat het nodig was kabinet Rutte Vier te moeten laten vallen over de maatregelen om de asielstroom te beperken. Na slechts 1,5 jaar blies Mark Rutte zijn eigen kabinet op. En op 22 november bleek andermaal: de partij die het ‘eigen’ kabinet laat vallen, betaalt de rekening. De VVD dacht met deze zet de PVV rechts te kunnen inhalen. En de beoogde nieuwe Minister-President namens de VVD Dilan Yesilgoz zette zelfs rond 18 augustus de deur op een kier voor de PVV. 

Niet minder dan 26 partijen dachten kans te maken op 1 of meer zetels in het 150 leden tellende Volksparlement. Van 1. VVD tot 26. Politieke Partij voor Basisinkomen. En van Libertaire Partij tot LEF. En zelfs van Splinter tot Nederland met een Plan. De uitslag zorgde voor een aardbeving waar zelfs het geologisch gevoelige Groningen geen patent op heeft. De PVV won gigantisch. Naar 37 zetels, komend van 17 en verpletterde met 12 zetels meer de zilveren winnaar Groenlinks/PvdA, die uitkwam op 25. Een PVV winst van bijna 55 %. Brons met een sterke rouwrand was voor de VVD, die zakte naar 24 zetels, een verlies van 10. Trouwens alle huidige demissionaire coalitiepartners verloren dramatisch: naast de VVD ook D66, CDA en CU. In totaal 36 zetels verlies: van 78 naar 42 zetels. Een verlies van ruim 46%. Nieuwkomer NSC veroverde knap 20 zetels. En de BBB had een behoorlijk teleurstellende uitslag: slechts 7 zetels na de gigantische machtsovername bij de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart dit jaar. De winst van GL/PvdA was mager en door onder meer strategisch stemmen werden andere linkse/progressieve partijen (flink) kleiner zoals D’66, PvdD, SP en Volt. Drie partijen verdwenen zelfs helemaal uit de Tweede Kamer: Bijeen, 50 Plus en de Groep Van Haga. 15 partijen resteren, nog minsten 50% te veel. 

Wat zijn nu oorzaken voor deze geweldige uitslag voor de PVV? 

• Sterke onvrede met het kabinetsbeleid van de huidige (demissionaire) coalitie die 5,5 jaar aanbleef. Problemen werden niet opgelost zoals de toeslagenaffaire, de kwestie Groningen, de stikstofproblematiek, de immigratie, asielzoekers, de neoliberale koers, de woningnood, de groeiende armoede, het uitkleden van de zorg, de achteruitgang van de natuur en de klimaatcrisis. Daarnaast in de Tweede Kamer te veel gepolariseer, aandacht voor hypes en veel te weinig voor uitvoering van het beleid. Het rijk heeft namelijk nu bijna 140.000 ambtenaren, die aangestuurd en gecontroleerd moeten worden door het kabinet.
• Populisme met gemakkelijke oneliners via de TV en de sociale media tot zelfs Tiktok toe hebben de (jeugdige) wind sterk mee in deze snel veranderende tijden waar veel kiezers de partijprogramma’s niet gelezen hebben. Laat staan dat zij weten hoe ons democratisch parlementair bestel in elkaar zit en functioneert. Trouw aan een politieke partij zijn steeds minder kiezers. Eigen belang staat vaak voorop. Ze zweven zo van links naar rechts. Geert Wilders, een afvallige VVD’er en het enige lid van de PVV, is een briljant debater en de keizer van de oneliners, die vaak de journaals en de krantenkoppen halen. Hij bereikt hiermee op speelse wijze de massa. Daarnaast matigde hij flink zijn toon (Geert Milders) en zette zijn deels zeer omstreden programma voor een groot deel, al dan niet tijdelijk, in de koelkast/ijskast. En hij zegt zich aan de grondwet te zullen houden. En ook aan Europese regels? 
• De zwakke verkiezingscampagne van zeker de VVD waarbij deze liberale partij uitsprak naast de gewone man/vrouw te staan. In de praktijk staat de VVD vooral achter en naast de rijkeren en de (grotere) ondernemers. Ook de campagne van Groenlinks/PvdA was niet sterk. Geen echt sociaal beleid, waar de PVDA in het verleden sterk in was, dat de praktisch geschoolden werkelijk vooruit helpt. Op een drammerige, belerende, arrogante en soms neerbuigende manier wilden de hooggeschoolden van met name Groenlinks en in mindere mate van de PvdA (salonsocialisten) de laaggeschoolden overhalen om te kiezen voor een streng klimaat- en stikstofbeleid om de toekomst veilig te stellen voor onze kinderen/kleinkinderen. Ook D66 en Partij voor de Dieren hebben hier een handje van. De massa blijft echter kiezen voor de korte termijn en dus zeker ook voor de portemonnee, de auto, de gehaktbal en de vliegvakantie. 

Maar Geert Wilders weet heel goed dat verkiezingen winnen heel wat anders is dan regeringsverantwoordelijkheid nemen, zeker als grootste partij met eventueel Wilders of een ander als Minister-President. De politiek-bestuurlijke, wettelijke en gerechtelijke marges zijn in ons land altijd klein. Je kunt niet heel grote veranderingen doorvoeren. Veel macht rust zeker ook bij de ambtenaren. De weerstand zal immens zijn en je krijgt van de andere coalitiepartners ook nooit een akkoord. Verder heeft de PVV slechts 45 kandidaten op de lijst staan. Wie zijn eventueel van binnen of buiten de partij geschikt en willen minister of staatssecretaris worden? De PVV heeft alleen in de provincie Limburg enige bestuurlijke ervaring opgedaan door het leveren van gedeputeerden. Verder heeft Wilders het minderheidskabinet Rutte 1 (VVD en CDA) van oktober 2010 tot april 2012  gedoogsteun verleend voor 1,5 jaar. Zijn agenda is economisch gezien behoorlijk links en cultureel uiterst rechts. Economisch bekeken wil Wilders dolgraag voor Sinterklaas spelen en cultureel gezien zweert hij bij de Zwarte Pietenrol. Waar het geld vandaan moet komen is hoogst ongewis.

Hoe nu verder? De eerste verkenner, vanuit de PVV-hoek, Gom van Strien, een volstrekt onbekende senator, haakte vanwege vermeende fraude al af voordat hij goed en wel begonnen was. Samen met Marjolein Faber, PVV fractievoorzitter in de Eerste Kamer, besloten zij reeds in augustus hierover niets mede te delen aan Tsaar Geert. Deze absolute Limburgse Leider kwam snel met Ronald Plasterk op de proppen. Nog steeds lid van de PvdA, oud minister, nu vooral professor en al enige jaren felle criticaster van de linkse agenda op gebied van klimaat en stikstof middels zijn wekelijkse column in De Telegraaf. Afgelopen zomer was het echtpaar Wilders en het tweespan Plasterk met elkaar op stap geweest tijdens een vakantie op Bonaire. Het kan verkeren. 

Heel benieuwd of een kabinet Wilders 1 met de VVD, NSC en de PVV echt mogelijk is. Doch NSC blijkt nu nog niet klaar of bereid tot overleg over zo’n coalitie. En de VVD wil alleen een rechts minderheidskabinet met gedoogsteun van die VVD. Krijgt Geert de kans om voor Sinterklaas te spelen of wordt hem snel de Zwarte Pietenrol toegespeeld? Nieuwe verkiezingen ergens in 2024 sluit jullie Nar zeker niet uit.

S.F. Nar

Deel deze column