Gewoon de jaren '40

Geplaatst op: woensdag 25 maart 2009

In het Liberty Park in Overloon is binnenkort de succesvolle tentoonstelling “Gewoon de jaren ‘40” te zien. Deze tentoonstelling is gemaakt door het Noordbrabants Museum en kon daar vorig jaar rekenen op grote waardering van de ruim 40.000 bezoekers die hiernaar kwamen kijken. Gewoon de jaren ’40 gaat over het dagelijks leven in een periode die bol stond van tegenstellingen. Het merendeel van de Nederlanders had weliswaar anti-Duitse gevoelens, maar trouw aan gezin, baas en buurt was voor hen belangrijker. Dat leidde er toe dat, zeker zolang er geen direct oorlogsgeweld in de eigen omgeving was, mensen er het beste van probeerden te maken.

Maar de tentoonstelling gaat niet alleen over de oorlog, juist ook over de periode daarna. In die tijd werd, zeker in het zuiden van Nederland, op veel plaatsen de oorlogsschade hersteld. Het was dus een bijzondere periode maar toch gingen ook de alledaagse bezigheden door. Dat vroeg van de bevolking bij alle soberheid en schaarste om grote inventiviteit.

De foto’s van persfotografen en fanatieke amateurs geven een heel uiteenlopende kijk op die tijd. Bijvoorbeeld op het gebied van werk, voeding en vrije tijd blijken tegenstellingen als ‘oorlog en vrede’ of ‘goed en fout’ nauwelijks zichtbaar. Het Liberty Park heeft uit de eigen collectie de tentoonstelling aangevuld met huishoudelijke voorwerpen en kleding uit die tijd. Zo ontstaat er een uitvoerig beeld van hoe het dagelijks leven er in die tijd aan toe ging.

Over de naam van de tentoonstelling is consternatie geweest. Museumdirecteur Erik van den Dungen: “Er was discussie over de titel omdat veel mensen terecht vinden dat aan deze periode weinig ‘gewoons’ was. Je hoeft maar te denken aan de deportaties maar ook aan de inspanningen van het verzet. Ons museum besteedt daar in de andere tentoonstellingen ook ruim aandacht aan. Maar als je een boek als De Avonden van Gerard Reve uit 1947 leest, dan kun je toch ook concluderen dat het gewone leven door velen al weer verbazend snel werd opgepakt toen de oorlog eenmaal voorbij was en de materiële schade hersteld.”

De tentoonstelling “Gewoon de jaren ‘40” is te zien in de aula, die binnenkort wordt omgedoopt tot Max Kohnstamm Aula, als eerbetoon aan een van de grondleggers van het naoorlogse Europa. Van den Dungen hierover: “Kohnstamm is zelf een gevangene geweest van het Nazi-regime. Het lijkt daarom misschien tegenstrijdig dat Gewoon de jaren ’40 in de Max Kohnstamm Aula komt te staan. Maar Kohnstamm zag toen al in dat juist de samenwerking met landen als Duitsland essentieel was om de kans op een nieuw Europees conflict zo klein mogelijk te maken. Een gewoon leven na de Tweede Wereldoorlog is dus eigenlijk ook voor een deel te danken geweest aan de inzet van mensen als Kohnstamm.”

De tentoonstelling Gewoon de jaren ’40 maakt onderdeel uit van het zomerprogramma van het Overloonse museum en is vanaf 2 april tot en met 31 oktober te zien in het Liberty Park, dat elke dag vanaf tien uur geopend is.