Nieuwjaarstoespraak van burgemeester Wim Hillenaar van Cuijk

Geplaatst op: donderdag 2 januari 2014

Dames en heren,

Burgerparticipatie zit ons in de genen
“Volk van tevreden mopperkonten” stond in de bijlage van de Gelderlander op 12 december, waarin de Staat van Nederland werd samengevat. Het bevatte heel veel interessante en opvallend positieve cijfers over ons land. We geven ons leven een 7,8 als rapportcijfer, maarliefst 85% is gelukkig tot zeer gelukkig. De misdaadcijfers nemen af, het aantal vrijwilligers neemt toe, het opleidingsniveau neemt toe en we hebben 50% minder vroegtijdige schoolverlaters dan 10 jaar geleden.

Maar mopperen doen we ook graag. Misschien draagt het zelfs wel bij aan ons levensgeluk. In Cuijk hebben we daar ten slotte en woord voor: nölen. En dat Nölers (dit jaar hun 55-jarig jubileum) bijdragen aan het levensgeluk, dat zullen de meesten van u wel beamen.
Een vraag die ons bezighoudt, zo bij het loslaten van 2013, is hoe deze tijd straks beoordeeld zal worden. Welke trend werd zichtbaar in 2013 tegen de achtergrond van de grote beweging van de geschiedenis? Een vraag die natuurlijk pas over een jaar of 10 of nog later kan worden beantwoord. Ik denk dat de afgelopen jaren sterk in het teken staan van het zoeken naar nieuw evenwicht in onze samenleving. Loslaten van vertrouwde zekerheden en houvast zoeken in het onbekende.

Hoe zou u het jaar 2013 typeren? Wat komt het eerst bij u op?
Mijn gedachten gaan bovenal uit naar Frank Graat – de vader van Ilse en Sanne – en naar de broers en zussen van Anita Driessen. Door de afschuwelijke woningbrand op 28 juni werd 2013 voor hen een rampjaar. Een nachtmerrie, maar dan levensecht. Zij moesten moeten loslaten op de meest pijnlijk denkbare wijze en verloren hun naasten. Daar werden we en worden we opnieuw stil van.
…
Dames en heren, 2013. Nederland moest het vertrouwde staatshoofd loslaten en kreeg een nieuw koning: Willem Alexander. Het werd een mooi feest en het koningspaar kreeg een warm onthaal. Nederland stapt een nieuw tijdperk in, met de geruststelling dat tradities en waarden worden voortgezet.

Paus Benedictus liet bij leven het pontificaat los. De katholieke kerk kreeg een nieuwe Paus. Paus Franciscus. Die een opzienbarend frisse start maakte en voor velen nieuwe hoop biedt.

2013 was ook het jaar dat Mandela overleed. Over los laten gesproken. Hadden ze hem maar eerder losgelaten, hoor ik u denken. Hij is ontegenzeggelijk één van de allergrootste uit onze tijd. Hij kon na 27 jaar gevangenschap het grootsheid opbrengen om te vergeven en op te roepen tot verzoening. Loslaten in de meest ultieme vorm.
Ja, 2013, wat komt er nog meer bij u op?
Ik ben niet bijgelovig, maar kan er niet omheen dat 2013 narigheid voor Cuijk in petto had. We weten nu wat ‘Grooming’ betekent. En er werd zelfs gesproken van het ‘monster uit Cuijk’. Het trok een enorme media-aandacht, maar in Cuijk reageerde men rustig, vooral omdat hij geen enkele binding met onze gemeenschap had.

Ik moet bij 2013 ook denken aan de enorme brand in het schadeherstelbedrijf Van Eeden. Dat maakte indruk, maar nog meer indruk maakte de vastberadenheid en veerkracht van de ondernemer die niet bij de pakken neer ging zitten. Klasse!
Vorig jaar benadrukte ik dat onze samenleving behoefte heeft aan dromers en doorzetters, leiders, vernieuwers, helden en idealisten. We hebben ze. Een ondernemer als van Eeden, maar kijk ook eens naar Ielja Strik, die deze zomer koninklijk werd geridderd voor haar enorme sportieve prestaties en die nu zware tijden doormaakt met haar gezondheid. En Helma Verhoeven die op pure wilskracht en tegen alle medische verwachtingen in, haar “Hellumstocht” liep. En wat te denken Marius van den Elzen die het verhaal van de Valuwe inhoud gaf. Of Antoinet Wijnakker die uitgeroepen werd tot Sociaal Werker 2013! Mensen om trots op te zijn.
In Cuijk konden we het jaar afsluiten met een bijzondere en voor voetballiefhebbers historische overwinning van JVC-Cuijk op MVV. Prachtig. En zelfs de rellende MVV-ers konden ons dat feestje niet afnemen!

Wat gebeurde er nog meer? Valuweplein, de Maasboulevard, het succes van Sjors Sportief en Creatief, Cultuuronderwijs bij Muzelink, Nieuwbouw in Heeswijkse Kampen, Dorpshart Vianen, Cuijkse Cantheelen die je de hoogte in ziet groeien, de samenwerking in het Land van Cuijk die steeds concreter en tastbaarder wordt, de zondagopenstelling, de Jan van Cuijkstraat …. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
2013 in cijfers

Ongeveer 50 inwoners erbij. Cuijk groeit nog steeds
- 4 vrijwilligerspenningen, 2 Jantjes van Cuijk
- 16 Koninklijke onderscheidingen, 1 hofleverancier (Blokland Coldstores)
- 201 Raadsinformatiebrieven
- 123 Raadsbesluiten
- 694 Collegebesluiten
- 2 huisverboden

Dames en heren,
We laten 2013 los. We stappen een nieuw jaar in. Vol kansen, maar ook vol onzekerheden. 2014 wat zal het brengen. We gaan van het ongeluksgetal naar 2 maal het geluksgetal! Of het rugnummer van Cruijff. “je gaat het pas zien, als je het door hebt”, zou hij zelf zeggen.
Zonder bijgelovig te worden is optimisme op zijn plaats. Het einde van de crisis komt in zicht. Van Rompuy, de voorzitter van de Europese Raad, verklaarde vorige week dat Europa uit de crisis is. Er gloort inderdaad hoop, maar – let wel – de meeste rijksbezuinigingen moeten nog worden doorgevoerd.

Voor gemeenten betekent dat naast de algemene kortingen op het gemeentefonds vooral de invoering van de drie grote decentralisaties: jeugdzorg, WMO en Participatiewet. Die verandering maakt mensen ook onzeker. Dat schept een grote verantwoordelijkheid voor ons als gemeente. We pakken die handschoen gezamenlijk, als Land van Cuijk, op.
Per vandaag is de ambtelijke fusie Cuijk, Grave en Mill een feit. Over loslaten gesproken. Als bestuurders gebruiken we één en de zelfde ambtelijke organisatie. Een grotere club met meer kwaliteit, minder kwetsbaarheid en minder kosten. Dat is de opdracht. Het zal niet meteen allemaal goed gaan. Het zal wel wennen zijn.… Maar er is met zoveel enthousiasme en inzet aangewerkt dat ik er veel vertrouwen in heb. ---- vragen om Champagne uit te delen ---

2014 betekent ook de gemeenteraadsverkiezingen. Op 19 maart kiest u nieuwe raadsleden en wordt er een nieuw college gevormd. Het is nog te vroeg voor dankwoorden, maar wil wel mijn grote waardering uitspreken voor de raadsleden en wethouders die het belang van onze gemeente uiteindelijk altijd boven politieke spelletjes stellen. Ik zal een aantal van hen moeten loslaten. Vertrouwde gezichten, collega’s. Ook dat zal wennen zijn.

Met die nieuwe raad en het nieuwe college stappen we een nieuw tijdperk 2014-2018 in. Bouwen we verder aan dat nieuwe evenwicht in de samenleving. Of het in de troonrede nu de participatiesamenleving wordt genoemd, of niet. Onlangs verscheen een VNG-publicatie met succesvolle voorbeelden van burgerparticipatie, die kunnen ontstaan als een gemeente niet voorschrijft, maar loslaat en ruimte geeft voor het initiatief in de samenleving. Het mooie is dat door de kracht van de samenleving beter te benutten er voor de gemeente meer ruimte ontstaat om bescherming te bieden aan de meest kwetsbaren.

Dat is een cruciaal verandering van rol- en taakopvatting. Meer uitgaan van de kracht van de samenleving, vraagt niet alleen een gemeentelijke overheid die loslaat, meedenkt en faciliteert, maar vraagt ook een actieve bijdrage van ons allemaal. Van u en van mij.
Volk van tevreden mopperkonten. Dat past bij de gemeente Cuijk. Maar daarmee doe ik ons te kort. Burgerparticipatie zit ons namelijk ook in de genen. Heel veel mensen zetten zich in voor hun dorp, hun vereniging, hun naasten. Vaak vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Zij nemen verantwoordelijkheid en pakken hun rol in de samenleving nu al op.

In 2014 zal er ook vast genoeg te mopperen zijn. En ook om tevreden over te zijn. We laten oude zekerheden los, maar doen dat in het vertrouwen dat we in 2014 de eigen verantwoordelijkheid oppakken en de kracht van de samenleving volop aan elkaar zullen laten zien.
Ik wens u een goed en gezond Nieuwjaar! Proost!