Sternstunde: Een nieuw programma van Holland Baroque vol met de mooiste 17de-eeuwse kerstmuziek

Geplaatst op: dinsdag 21 november 2023

Het dynamische barokorkest Holland Baroque nodigt het solistencollectief Ensemble Polyharmonique uit voor een nieuw programma rondom het oeroude kerstverhaal. De Duitse groep van acht zangers is de rising star van de vocale ensembles. Met acht concerten reist Sternstunde tussen 14 en 22 december door het hele land.

Kaarten en meer informatie: www.hollandbaroque.com/concerten/sternstunde 

Licht en tijd

In het Duits wordt ‘Sternstunde’ gebruikt om een indrukwekkend en beslissend moment aan te duiden. Het woord ‘Sternstunde’, ‘Sterre-uur’, bestaat letterlijk uit licht en tijd. Toepasselijk, want in veel kerstmuziek wordt vaak over de ster en het uur van de geboorte gezongen. 

Zowel in het Duitstalige gebied als in de Lage Landen is er ongelofelijk veel kerstrepertoire te vinden. Het Weihnachtsoratorium van J.S. Bach is een heel bekend voorbeeld van kerstmuziek uit de barokperiode. Er zijn daarnaast buitengewoon veel cantates, concerten, motetten en instrumentale sonates uit de 17de en 18de eeuw bewaard gebleven. Steeds weer horen we het verhaal over de ster en het uur van de verwachting: Sternstunde. Ook vandaag klinkt dit nog steeds vreugdevol en stralend – Kerstmis!

Friede auf Erden 

Toch is Kerstmis dit jaar anders. De wereld is anders. Teksten uit het programma zoals Das neugeborne Kindelein maken ons pijnlijk duidelijk dat we overal ter wereld elk kind een veilig begin gunnen… De oproep tot Friede auf Erden is urgenter dan ooit tevoren. 

Judith Steenbrink (Artistiek Team Holland Baroque): “Een aantal jaren geleden was ik op tournee in Israël. Met een taxi reed je vanuit Jerusalem in twintig minuten zo naar Bethlehem. Dat ligt nu in de Westelijke Jordaanoever. De Geboortekerk in Bethlehem voelde echt als een magische plek. Dat bezoek was tegelijkertijd een bizarre ervaring. Wij musici en toeristen konden zomaar heen en weer rijden. Vrede was voor ons gegarandeerd. Voor anderen zijn de muren aan beide kanten hoog en de spanning om te snijden. Dit jaar heeft kerstmuziek voor mij, en ik kan me voorstellen voor velen, een andere lading. Ik vraag me af wat wij kunnen doen om vrede te laten weerklinken in de wereld. De eeuwenoude muziek uit Sternstunde roept op tot vrede.”

Alexander Schneider (artistiek leider Ensemble Polyharmonique):

“De combinatie van de acht zangstemmen van Ensemble Polyharmonique met de barokviolen, baroktrombones, cornetti, barokharp, luit, dulciaan, viola da gamba en orgel van Holland Baroque maken van Sternstunde een kleurrijk muzikaal kerstverhaal vol afwisseling en originaliteit dat geschikt is voor mensen in de 21ste eeuw. Het biedt reflectie en contemplatie en getuigt van hoe de compositiekunst uit een ver verleden ons vandaag de dag nog steeds diep kan beïnvloeden.”

“Als lid van het ‘Dresdner Kreuzchor’ ben ik muzikaal opgegroeid in een muzikale traditie waarin Advent en Kerstmis altijd één van de muzikale hoogtepunten van het jaar zijn. Het is een zaak die mij nauw aan het hart ligt om dit muzikale erfgoed vandaag de dag uit te dragen en om het met veel mensen te delen.”

Bijzonder instrument 

Holland Baroque’s gambist Rodney Prada speelt deze tournee op een bijzonder instrument. 

Het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds (NMF) heeft onlangs een zeer zeldzame viola da gamba (1708) van Pieter Rombouts, vooraanstaand bouwer uit de glorietijd van de Nederlandse vioolbouw, gekocht. Daarmee wordt waardevol Nederlands cultureel erfgoed behouden. Rodney Prada speelt tijdens Sternstunde op deze unieke viola da gamba, een instrument dat zich decennialang in buitenlandse collecties bevond. Onlangs werd het instrument aangekocht om te voorkomen dat het, net als de andere acht overgebleven Rombouts-gamba’s, in handen zou vallen van privécollecties of musea. 

Frits Schutte, hoofd collectie van het NMF: "De andere acht Rombouts-gamba's zijn hoogstwaarschijnlijk permanent onttrokken aan uitvoeringen, omdat ze in een museum achter glas staan of in een kluis liggen. Dit extreem zeldzame instrument biedt de enige kans om een authentieke oud-Hollandse gamba te bespelen en te beluisteren in het Nederlandse muziekleven."

Ensemble Polyharmonique

Joowon Chung & Anna Nesyba - sopraan

Jaro Kirchgessner & Alexander Schneider* - alt

Fabian Kelly & Christopher Renz - tenor

Tobias Ay & Matthias Lutze - bas

Holland Baroque

Judith Steenbrink* & Kirsti Apajalahti - viool

Rodney Prada - viola da gamba

Matthias Müller - violone

Israel Golani - theorbe

Emma Huijsser - harp 

Kim Stockx - dulciaan

Lambert Colson & Josue Méléndez Peláez - cornetto

Bart Vroomen & Guy Hanssen - trombone

Tineke Steenbrink* - orgel

*Artistieke leiding

Programma

Werken van oa. Rosenmüller, Hammerschmidt, Vierdanck, Schelle, Knupfer en Praetorius

Concerten

Do 14 Dec - 20:15 Leeuwarden, Grote of Jacobijnerkerk

Za 16 Dec - 20:00 Oldeberkoop, Bonifatiuskerk (besloten)

Zo 17 Dec - 15:00 Cuijk, Sint-Martinuskerk

Ma 18 Dec - 20:15 Amsterdam, Muziekgebouw

Di 19 Dec - 20:30 Heerlen, Theater Heerlen

Wo 20 Dec - 20:15 Nijmegen, Concertgebouw De Vereeniging

Do 21 Dec - 20:00 Utrecht, TivoliVredenburg

Vrij 22 Dec - 20:15 Den Haag, Amare

Over Holland Baroque

Met onvermoeibare belangstelling verrijkt Holland Baroque de muzikale canon. Het orkest benadert de partituur als een onvoltooid kunstwerk: met kennis, kunde, fantasie én speelsheid wordt barok een nieuwe belevenis. Hiermee heeft Holland Baroque haar eigen herkenbare klank gevonden.

Judith en Tineke Steenbrink, als artistiek leiders het kloppend hart van het ensemble, schrijven en arrangeren voor het orkest en hun muzikale gasten. Zo ontstonden unieke projecten zoals Gospel Baroque met London Community Gospel Choir, Love is Crazy met punkdiva Sven Ratzke en Silk Baroque met shengspeler Wu Wei. Een omvangrijk onderzoek leidde, naast de ontdekking van een schat aan repertoire, tot erkenning van vergeten 17de-eeuwse componisten zoals Benedictus à Sancto Josepho. Bekendheid bij een breed publiek vergaarde het orkest met de projecten met trompetfluisteraar Eric Vloeimans en singer-songwriter Daniël Lohues. De samenwerking met Reinbert de Leeuw maakte diepe indruk.

Het orkest zet zich ook in voor jong talent en de toekomst van muziek: met haar concerten voor kinderen in scholen stimuleert het de creativiteit bij kinderen. Via het eigen Samama Fellowship doen young professionals een seizoen lang ervaring op. Prijzen zoals de Edison, de VSCD-prijs en REMA Educatie award gaven het orkest erkenning voor haar kwaliteit, inzet en werkwijze.

Over Ensemble Polyharmonique

Ensemble Polyharmonique is een collectief van zangers uit de veelzijdige oude muziekscene van Europa. De vocale muziek uit de renaissance- en de barokperiode vormt het kernrepertoire van het ensemble. Rekening houdend met de historische uitvoeringspraktijk, combineert het ensemble ideeën uit de Duitse en Frans-Vlaamse vocale cultuur tot levendige poëtische interpretaties. 

Uitnodigingen voor festivals over heel Europa spreken voor de internationale waardering voor Ensemble Polyharmonique. Hieronder vallen het Festival Oude Muziek Utrecht, het Bachfest Leipzig, Meer Stemmig Gent, Musica Divina Mechelen, Les Nuits de Septembre Luik, de Trigonale Klagenfurt, de Thu?ringer Bachwochen, de Ha?ndelfestspiele Halle, de Tage der Alten Musik Regensburg, het Heinrich Schu?tz Musikfest, de Ko?thener Bachfesttage en nog veel meer. Naast het bekende oude-muziek-repertoire legt het Ensemble Polyharmonique zich toe op het ontdekken van onbekende werken uit de 17de en 18de eeuw. 

Ensemble Polyharmonique bestaat uit gerenommeerde experts in 17de- en 18de-eeuwse muziek. Samen met muziekdramaturg Dr. Oliver Geisler ontwikkelde het het idee om de Auferstehungshistorie van Heinrich Schütz' op eigentijdse wijze te interpreteren, en het als een muziekfilm te presenteren. Aangemoedigd door Schütz' eigen uitspraak, "...das Werck für die Hand zu nehmen..." (het werk in handen nemen), hebben ze een geheel nieuwe benadering gevonden voor dit barokmeesterwerk: de huidige kijkers worden geconfronteerd met de manieren waarop ze omgaan met twijfel, hoop, troost, angst en ongeremde vreugde. In maart 2023 werd de bijbehorende soundtrack "Historia der Auferstehung Christi - SWV 50" van Heinrich Schütz (1585-1672) gepubliceerd door accentus music.