Duvelshof

Geplaatst op: vrijdag 30 juni 2023

In steeds meer kleine kernen, doch ook in stadswijken, zijn de vaak imponerende kerkgebouwen al langer onderwerp van stevige discussie. Door ontkerkelijking, sterke vergrijzing, ontgroening en opgezegde lidmaatschappen van de ooit grote kerkgemeenschappen in het Rooms Katholieke deel van ons land, zoals De Graafschap, zuidelijk Gelderland, deels Twente en de provincies Limburg en Noord Brabant, komen die Kerktempels, mede door chronisch gebrek aan personeel, al dan niet veroorzaakt door het verplichte en hoogst ongezonde celibaat, steeds leger te staan, terwijl de kosten stijgen. Kerkgebouw op termijn dan toch maar aan de eredienst onttrekken en het veelal monumentale gebouw verkopen voor commerciele doeleinden, indien al mogelijk, of, wat in de praktijk steeds meer usance wordt, van het clubgebouw der Katholieken een Multifunctionele Accommodatie (MFA) maken voor de lokale gemeenschap of de wijk? 

De kerk te Sambeek, Sint Jan Doperkerk, is inmiddels al, nog niet zo lang geleden trouwens, aan de eredienst onttrokken en wordt momenteel grondig, doch fraai verbouwd tot een MFA. De Elsenhof is het huidige nabij gelegen clubhuis voor de inwoners van en de diverse verenigingen uit Sambeek, 1835 inwoners rijk, en bijna een wijk van Boxmeer. Sambeek behoorde lang tot de Heerlijkheid Boxmeer en deels tot het Overambt van het Land van Cuijk. Sambeek was een zelfstandige gemeente van 1817 tot 1942, waarna het werd toegevoegd aan de gemeente Boxmeer (sedert 1-1-1998 bestaande uit 11 kernen) tezamen met Beugen. Sinds 1 januari 2022 is Boxmeer als zelfstandige gemeente opgegaan in de nieuwe gemeente Land Cuijk (33 kernen) met straks als hoofdplaats Boxmeer. Inmiddels is er al een naam voor deze Sambeekse MFA, na een prijsvraag waarbij uit 5 namen kon worden gekozen: Duvelshof, D’n Toog, D’n Biecht, Hanneshuis en D’n Engel. Het werd uiteindelijk Duvelshof, mede vanwege een in de buurt staand prachtig kunstwerk genaamd het Duvelsklokske ontstaan uit de hoog creatieve en vaardige Cuijkse kunstenaarshanden van Mirjam Verheijen, geboren in Oeffelt. Lang leve het verenigingsleven in Sambeek, waar de trots van het dorp harmonie Semper Unitas straks ook een prominente plaats krijgt. Het benodigde kapitaal werd/wordt bijeen gebracht door subsidies, obligaties en andere bijdragen. De geboorte van fonkelnieuwe huiskamer voor Sambeek.  

Vortum Mullem (710 inwoners) ging Sambeek reeds 5 jaar geleden vooraf. De plaatselijke kerk met de naam Sint Antonius Abtkerk werd omgetoverd tot een verenigingsparel met de naam MFA Knillus. Reeds een veelgeprezen MFA en voorbeeld voor menig dorp in Noord Brabant of elders buiten onze provincie. Zelfs een minister, te weten Wopke Hoekstra, bezocht en bewonderde deze gemeenschapstempel voor het Vortum Mullemse verenigingsleven met regelmatig ook optredens van koren en dergelijke van buiten VM. 

De Pit in Overloon is zo’n juweel onder de nieuwe MFA’s, maar beslist geen omgebouwde kerk. Alhoewel exploitatieproblemen een tijdje lange flink de kop op speelden. Zonder structurele hulp van de gemeentelijke overheid kan het veelal niet. 

Een dorp dat nog volop bezig is met het vorm geven van een nieuw verenigingsparadijs in een voormalige kerk (Laurentiuskerk, ofwel de Lange van Beek ) is Vierlingsbeek (2645 inwoners). Natuurlijk hoort Groeningen hier ook nog bij. Tot begin 1998 een zelfstandige, gelijknamige gemeente tezamen met Groeningen, Maashees, Holthees en Overloon. Vortum Mullem was reeds wat eerder toegevoegd aan Boxmeer. Deze kerk, ook al geen plek meer voor H. Missen, moet in de nabije toekomst een MFA worden, maar dat is nog niet zo gemakkelijk. Er is inmiddels een stichting opgericht: Stichting Laurentius. Zeker financieel gezien zijn de problemen levensgroot ondanks dat er de nodige obligaties gekocht zijn door dorpelingen en lokale bedrijven. Extra complex is het dat de ouderen (KBO) nu nog een eigen locatie (De Joffershof) hebben, die wel broodnodig toe is aan een grondige renovatie. Super ingewikkeld is het op zich staande, goed functionerend jeugd- en jongerencentrum( plus cultuurhuis) Gryphus, gelegen buiten het directe centrum van Vierlingsbeek. Gryphus, al meer dan 50 jaar bestaand, is tot heden toe, om zeker grotendeels begrijpelijke redenen, niet van plan onderdeel te worden van een MFA met verlies van zelfstandigheid en eigenheid. De gemeente Boxmeer en nu de gemeente Land van Cuijk doen volop onderzoek naar de haalbaarheid van een MFA in deze relatief reusachtig kerk. Rationele argumenten kunnen/moeten zwaar wegen, zeker die toekomstgericht zijn. Doch emotionele spelen veelal ook een grote rol.

De Vierlingsbeekse/Groeningse tijd zal leren of zo’n brede allesomvattende MFA op deze plek haalbaar is. Maar de vraag is dan ook meteen: is er een levensvatbaar alternatief? En wat is verantwoord, onder meer in relatie tot andere kernen, als financiele bijdrage van de gemeente LvC?  

Spannende tijden dus voor de inwoners van beide dorpen en de daar gevestigde verenigingen.

S.F. Nar