Engelandvaarders in het oorlogsmuseum

Geplaatst op: woensdag 13 juli 2011

In het oorlogsmuseum Liberty Park in Overloon komen op donderdag zes van de nog in leven zijnde Engelandvaarders samen. De Engelandvaarders waren Nederlandse burgers die tijdens de Duitse bezetting probeerden te ontsnappen.

Ongeveer zeventienhonderd mensen wisten op die manier succesvol uit Nederland weg te komen. Maar anders dan dat de naam doet vermoeden vertrokken de meesten niet over de Noordzee. Ze kozen juist voor de route over land via Frankrijk. Ze beklommen de Pyreneeën en staken dan over naar Spanje. Dat land was niet door de Duitsers bezet. Toch betekende dat niet de lang verwachte vrijheid. Integendeel! Want wat bijna niemand weet is dat vele honderden Nederlanders na aankomst opgesloten werden in het Spaanse concentratiekamp Miranda Noël. En daar zaten ze dan vaak maanden gevangen. Overigens kwamen vijf- tot zeshonderd Nederlanders niet eens zover. Zij moesten hun ontsnapping voortijdig afbreken of werden gearresteerd. En velen daarvan moesten die poging uiteindelijk met de dood bekopen.

Niettemin lukte het de meesten uiteindelijk toch om in Engeland te geraken. Daar ontving koningin Wilhelmina hen in het algemeen met open armen. Zij wilde graag weten hoe het ‘volk’ zuchtte onder het juk van de bezetter en hoorde haar gasten daarover soms uren uit.

Daarna werden de Engelandvaarders klaargestoomd voor het leger dat zich klaarmaakte voor de bevrijding van Europa. Ze kwamen dan bijvoorbeeld bij de Nederlandse Prinses Irene Brigade terecht. Maar er waren er ook die door de geheime dienst werden opgeleid om het Nederlandse verzet te gaan helpen.

Eén van de Engelandvaarders was Bram Grisnigt, die in mei 1941 als twintigjarige jongen samen met een vriend van de HBS uit Den Haag vertrok. Zijn ouders wisten van niets. Hun reis liep via Frankrijk naar Spanje. Vandaar ging Bram uiteindelijk via Curacao naar Canada om pas in december 1942 in Londen te arriveren. Onderweg was zijn schip ook nog door een Duitse onderzeeër getorpedeerd en gezonken. Toen hij na anderhalf jaar eindelijk in Londen was aangekomen werd hij opgeleid als geheim agent. Zo keerde hij weer terug naar Nederland. Hij werd met een parachute gedropt en kwam in Beugen terecht.

De heer Grisnigt is aanwezig bij de overdracht van het project “Klim naar de vrijheid”. Voor dit project zijn verschillende Engelandvaarders geïnterviewd en daarna is een website over dit thema gemaakt. Die website wordt nu overgedragen aan het museum. Want het oorlogsmuseum had al de laatste overgebleven boot waarmee mensen tijdens de oorlog vanuit Nederland over de Noordzee zijn ontsnapt. Maar vanaf nu gaat het museum dus ook aandacht besteden aan de zuidelijke Pyreneneeën-route. De documenten die Grisnigt tijdens zijn reis verzamelde, bewaarde hij. In het museum illustreren die papieren vanaf nu heel treffend hoe zijn reis verliep.