Pensioenprotest

Column S.F.Nar
vrijdag 8 november 2019

Het Nederlandse pensioenstelsel ligt onder vuur, maar het is wel weer uitgeroepen tot beste ter wereld. Dreigende, aanstaande verlagingen van vele procenten op diverse pensioenuitkeringen bij verschillende pensioenfondsen, zoals het ABP, leiden al maandenlang tot felle debatten in het land en vooral in de krant, maar nog niet tot een massale gang van gepensioneerden naar dé protestwei van ons land: het Haagse Malieveld, theater van het oproer. Toenemende ontevredenheid is momenteel zwaar troef. Boeren, Bouwers, Zorgverleners en Leraren uit het primaire/secundaire onderwijs gaan tekeer tegen Kabinet & Kamers en deels met (volop) succes. Het genoemde Malieveld is inmiddels al knap kaal van al die massale protesten. Komt daar dit jaar nog een vlammend, vurig protest bij onze Gepensioneerden?

Is er sprake van gelegaliseerde pensioendiefstal? Sommige wetenschappers en prominenten beweren van wel. Zij stellen dat de generatie 60 plus al drie keer bestolen is. De eerste keer met de Uitnamewet kabinetten-Lubbers en Kok 1 waar voor bijna 50 miljard (33 miljard ABP en 15 miljard PFZW) het werkgeversdeel niet uitgekeerd is aan de pensioenfondsen. Een tweede maal is de wettelijke verplichting dat pensioenfondsen voor tenminste 25% van hun vermogen beleggen in staatsobligaties tegen een inmiddels negatieve rente. Ongeacht positieve rendementen van de pensioenfondsen, zoals PFWZ 15 procent, moeten zij wettelijk uitgaan van een rekenmodel alsof er voor 100% in staatsobligaties is belegd, waardoor de dekkingsgraad onder de 95 procent daalt. De derde keer zou liggen in het verlengde van het vorige punt. De overheid kan nog eens 50 miljard tegen een negatieve rente lenen van de pensioenfondsen om te investeren in de toekomst.

Anderen hebben een geheel andere insteek in het debat over de aanstaande verlagingen op de pensioenuitkeringen. Zij stellen het volgende: De immense lobby om die kortingen te voorkomen, de aanhoudende druk om daartoe goocheltrucs uit te halen met de rekenrente, de breed levende intentie om vervelende pensioenzaken op stikstof- en PFAS achtige wijze vooruit te schuiven totdat een generatie die nu nog jong en onbedorven is en van niks weet, zich hoogst verwonderd zal afvragen wie die pensioenpotten toch heeft geplunderd, is vragen om grote problemen in de toekomst en getuigt van gebrek aan solidariteit van de 60 plussers.

In mondiaal opzicht staat het Nederlandse pensioenstelsel nog altijd op nummer 1. Door Internationaal consultant Mercer werden onlangs 37 landen tegen het licht gehouden, samen goed voor 2/3 van de wereldbevolking. In de pensioenindex van Mercer staat Nederland met 81 punten bovenaan vóór Denemarken, Australië, Finland, Zweden en Noorwegen. Buurland Duitsland vinden we pas terug op plek 13 met 66.1, het VK op 14, de USA op 16 en Frankrijk zelfs op 18. Volgens Marc Heemskerk van Mercer Nederland is er volop pensioenpaniek, doch vooral gebaseerd op gevoel. Marius Modaal ontvangt in ons land nog altijd meer dan 70% van zijn voorgaande inkomen. Bovendien is armoede onder ouderen in Nederland (minder dan 1 %) nergens ter wereld zo laag. Tel je zegeningen. Kijk eens naar Duitsland waar honderdduizenden hun uitkering moeten aanvullen met een baantje in de supermarkt of als postbezorger. Mercer gebruikt cijfers van het OESO, die uitgaat van een fictieve standaard persoon die zijn hele leven hetzelfde inkomen ontvangt. Er wordt dus geen rekening gehouden met werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en zzp’ers. Daardoor ligt het werkelijke pensioen lager.

Toch verandert dat weinig aan de nummer één positie van Nederland. Internationaal gezien heeft ons land een goed pensioenstelsel, doch stelt de lage rente ons nu voor problemen. De hoge verwachtingen uit het verleden zorgen voor onrust en onzekerheid. Die zorgen leiden er momenteel zelfs toe dat over de kern van het pensioenstelsel wordt getwist: is het in tijden van negatieve rentes wel verstandig om zoveel geld –ruwweg 1400 miljard– opzij te zetten voor de verre toekomst? Is ons land niet beter af met wat meer omslagstelsel, waarbij de huidige werkenden betalen voor de huidige gepensioneerden? Ik hoor tot de groep die deze suggestie afwijst. Ik prijs de huidige combinatie tussen omslag via de AOW en de vergrijzingbestendige kapitaaldekking van de aanvullenden pensioenen. In ons land is het ongeveer 50/50. Daar nu plotseling een einde aan willen maken is korte termijn denken, dat bij de klimaat- en milieucrisis al tot genoeg ellende heeft geleid.
Maar ja bij politici is korte termijn denken wel heel vaak troef.

S.F. Nar