Is aandacht liefde?

Column S.F.Nar
donderdag 31 januari 2019

Om te beginnen een humoristisch en melancholisch gedichtje van de in Drente woonachtige Lévi Weemoedt, pseudoniem van Izaäck Jacobus van Wijk, uit zijn veel geprezen, in oktober vorig jaar, uitgegeven bundel ‘Pessimisme kun je leren!’ De versjes zijn uitgekozen door schrijver en televisiemaker, de Deventenaar Özcan Akyol.

TROOST
‘k Had niet veel sjans.
‘k Had niet veel charme.
Maar ‘k lig als boek
tóch in jouw armen!

Momenteel ben ik enige boeken aan het (her)lezen die over liefde gaan. Dat zijn achtereenvolgens: ‘ Weg van Liefde ‘van de Britse filosoof en schrijver van Zwitserseafkomst Alain de Botton; ‘Verslaafd aan liefde ‘van de Nederlandse schrijver en leraar Tibetaans boeddhisme Jan Geurtz; ‘Liefdesbang’ van de Nederlandse auteur, therapeut en trainer Hannah Cuppen en tenslotte het deze maand uitgegeven boekje ‘Eerste liefde’ van de Deens-Nederlandse filosofe en publiciste Stine Jensen. Interessante literatuur over naast de dood waarschijnlijk het belangrijkste thema in een mensenleven: Liefde.

Een aantal belangrijke bevindingen in mijn ogen althans.

Eerste liefde is, als je tenminste mazzel hebt, de ervaring van totale liefde. Liefde bestaat voor een groot deel uit de kunst van het wachten. Wachten tot je weer kunt reageren. Maar nooit te snel, ook niet te langzaam en zeker niet op het verkeerde moment. Wachten tot je de ander weer ziet. Wachten op bevestiging of antwoord. Wachten tot je volstrekt uitgewacht bent. In de relaties die volgen, ontdek je de veelzijdigheid van aandacht. Aandacht die roekeloos is. Heel precieze aandacht. Losse aandacht. Onzekere aandacht. Schuldbewuste aandacht. Overmatige aandacht, die soms zelfs verstikkend werkt. Uiterst stille aandacht. Verplichte aandacht. En uiteraard gebrek aan aandacht. Dit kat- en muisspel, zeker in het begin van de liefde, is een van meest verfijnde aandachtsspelen. Geef niet te veel, of direct alles, want dan wil je te graag en dat stoot af. Wat geheimzinnige afstandelijkheid maakt je begeerlijk.

Maar geef zeker ook niet te weinig, anders loopt de ander weg. Wil je graag een relatie, doch trekt de ander zich voortdurend terug? Wordt je steeds verliefd op iemand die reeds een partner heeft? Of heb je juist zelf de neiging de ander op afstand te houden, net als die voor jou wil kiezen? De beroemde dans van verlatingsangst en bindingsangst. Enerzijds het fundamentele conflict tussen onze behoefte aan intimiteit en anderzijds de behoefte aan vrijheid. Via helende passen van eigenwaarde, zelfliefde en verbinding ben je uitgerust voor een echte liefdesdans. Houden van jezelf, oprecht zijn tegenover jezelf, vergeven van jezelf, een zijn met jezelf: dat is liefde die de wereld verandert. Onze zoektocht naar liefde en erkenning komt voort uit een fundamentele zelf-afwijzing. Die proberen we te compenseren met waardering van anderen, en vooral met een succesvolle liefdesrelatie. Maar dat werkt averechts: het versterkt juist die fundamentele onzekerheid en afhankelijkheid. Dan ontstaat verslaving aan liefde en erkenning en aan de veiligheid van een relatie. Eenmaal ontdaan van zelf-afwijzing blijken al onze pijnlijke emoties en diepe verlangens naar liefde en sex niet langer een obstakel, maar juist een toegangspoort naar een staat van liefde en helderheid.

Onze huidige romantische liefdesidealen berokkenen ons veel schade. Er zijn alternatieven voor een nieuwe romantiek. Langdurige liefde is vooral een ‘vaardigheid’ die wij ons langzaam en met de nodige moeite eigen maken. En liefdesrelatie kan ook in de eenentwintigste eeuw standhouden en tot bloei komen. Een relatie is helaas nooit te nimmer simpel als: ze worden verliefd, ze trouwen, krijgen kinderen en ze leefden nog lang en gelukkig. Maar bovenal mannen en vrouwen: vergeet nooit de vier A’s van een liefdesrelatie: Aandacht, Aanwezigheid, Aanraking en Aardig zij voor elkaar. Vrijdagavond 1 februari ga ik naar de muziektheatershow van zanger/dichter, dromer en romanticus Frank Boeijen in de Cuijkse schouwburg. Hij zingt met zijn waarlijk weemoedige stem gevoelig en poëtisch over liefde.
Ik hoop weer tranen van ontroering te krijgen van zijn lied Donkerblauw (cd As) met daarin
de tekst:

En nou

Verlang ik naar jou
Als de nacht naar
de maan
Als eb naar vloed
Als een hart naar bloed
Verlangen

Donderblauw
S.F. Nar