Sint-Janskransenwijding
vrijdag 23 juni 2017
Dit evenement is reeds geweest!
Bekijk de actuele agenda voor aankomende activiteiten.
In Sambeek
Pastoor Jan van Berkel ging niet over één nacht ijs toen hij in Sambeek het wijden van Sint-Janskransen wilde invoeren. Hij had zich terdege verdiept in de achtergronden van dit eeuwenoude gebruik.
Zo is bekend dat hij artikelen van de Nijmeegse hoogleraar dr. Jos Schrijnen raadpleegde over hoe hij zijn parochianen met dit volksgebruik kon laten kennismaken. Ook correspondeerde hij met een 'wetenschappelijk folklorist' uit Asten, die hem onder andere de legenden aanleverde waarop het gebruik van het wijden van kransen is gebaseerd.
In 1937, een jaar na zijn installatie als pastoor, had hij voldoende informatie verzameld om deze kleurrijke traditie zoals die al in Duizel, Woensel en Nuenen bestond, ook in Sambeek te introduceren.
Bij de toren
Dat gebeurde op 23 juni van dat jaar, de dag vóór het feest van Johannes de Doper, de patroon van de parochie. "In ere is hersteld het oude gebruik om Sint-Janskransen op te hangen boven de deuren der woningen", schreef de pastoor. "Wij hebben dit oud gebruik willen kerstenen en hebben op de vigiliedag 's avonds om half acht aan de voet van de oude toren de parochianen met hun kransen samen laten komen en deze kransen plechtig gezegend. Overal was men hiermede ingenomen en aan elke woning was een Sint-Janskrans opgehangen."
Sindsdien maken parochianen van Sambeek, nu al bijna 80 jaar lang, Sint-Janskransen en ook -trossen.
Midzomerfeest
De feestdag van Johannes de Doper valt enkele dagen na het begin van de zomer. De meeste planten en bloemen staan dan in volle bloei en ook de gewassen op het veld groeien volop. Vroeger leefden de mensen veel dichter bij de natuur dan nu. Ze wisten dat ze er in alle opzichten afhankelijk van waren. Een goede oogst betekende voedsel in de winter. Mislukte de oogst echter door droogte of overvloedige regenval dan was er (te) weinig te eten. Als teken van die verbondenheid met de natuur werden op veel plaatsen de zogenoemde Midzomerfeesten gehouden, waarbij kransen en slingers werden opgehangen. En dit gebruik wilde pastoor Jan van Berkel met de introductie van de Sint-Janskransen kerstenen.
Zeven letters
De naam Johannes wordt in het Latijn geschreven als Ioannes. Dat zijn zeven letters. Symboolgevoelig als men vroeger was, verwerkte men daarom zeven soorten bloemen en planten in de kransen of trossen. Naast het gele Sint-Janskruid, dat in juni volop bloeit, gebruikte men vroeger korenbloemen, witte en rode rozen, wilde lissen, wilde viooltjes, margrieten, anjers, varens en grassen. Ook notenbladeren ontbraken niet, omdat de bliksem zelden in een notenboom slaat.
Tegenwoordig zijn veel van deze bloemen nauwelijks meer te vinden in de vrije natuur. Daarom worden vaak mooie bloemen uit de tuin geplukt om er een fleurige krans of tros van te maken. Voor het vervaardigen van de krans gebruikt men een hoepel van stevig ijzerdraad. Met dun touw worden dan de bloemen en planten 'dakpansgewijs' eraan vastgemaakt. Bij het maken van een tros worden bloemen en planten tot een fleurig boeket bijeengebonden.
